Powszechną usługą na rynku wynajmu pojazdów jest najem z odroczonym terminem płatności, często określany w ofertach jako najem bezgotówkowy. Z przeprowadzonych przez Pomorskie Stowarzyszenie Branży Motoryzacyjnej analiz rynku wynika, iż wskazana usługa najczęściej połączona jest z dodatkowymi opcjami takimi jak brak poboru kaucji, brak limitu kilometrów, niejednokrotnie zniesienie zakazu wyjazdu poza granice Polski. Oferta skierowana jest do osób Poszkodowanych, które utraciły w wyniku zdarzenia drogowego możliwość korzystania z własnego pojazdu. Dodatkową cechą charakterystyczną jest to, iż umowa najmu pojazdu zawierana jest bez wskazania terminu zakończenia stosunku najmu i zwrotu pojazdu, a wynika to z faktu uzależnienia powyższego od przebiegu postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez Ubezpieczyciela, dostępności części zamiennych oraz okresu naprawy pojazdu.

Opisana usługa, o ile bardzo korzystna dla Najemcy, o tyle dla Wynajmującego, z uwagi na brak terminu zapłaty i niejednokrotnie koniczność kierowania roszczenia na drogę postepowania sądowego przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń, może wiązać się z utratą płynności finansowej.

Działające na rynku lokalnym niewielkie wypożyczalnie, dysponujące flotą kilku pojazdów, standardowo nie oferują wynajmu z odroczonym terminem płatności, a podawane w ogólnodostępnych cennikach stawki dotyczą wynajmu gotówkowego połączonego nierozerwalnie z pobraniem kaucji lub blokadą środków płatniczych na karcie bankowej. Najemca z góry określa czas najmu, z reguły płatność także uiszczana jest z góry. Z przeprowadzonej analizy wynika także, iż na rynku działają wypożyczalnie, które wprawdzie w ofercie posiadają najem bezgotówkowy, jednak Najemca obowiązany jest uiścić kaucję lub następuje blokada środków na karcie.
W dniu 17 listopada 2011 r. Sąd Najwyższy sprawie sygn. akt III CZP 05/11 podjął uchwałę następującej treści:

„Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.”

Analiza treści uzasadnienia przywołanej uchwały wprost wskazuje, iż Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że refundacji podlegają wydatki rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego na najem pojazdu zastępczego – czynsz najmu faktycznie zapłacony przez poszkodowanego lub niezaspokojony ale wymagalny. Odnosząc się do zagadnienia najmu z odroczonym terminem płatności, należy podkreślić iż opłata za najem bezgotówkowy stanowi określony przez Sąd czynsz niezaspokojony ale wymagalny.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu dwukrotnie podkreślił, że refundacji podlegają rzeczywiście poniesione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Te wskazania doprowadziły do wykształcenia się wśród niektórych Ubezpieczycieli stanowiska uzależniającego wypłatę odszkodowania za najem pojazdu zastępczego od faktycznej zapłaty przez Poszkodowanego czynszu najmu. Polemizując z twierdzeniami Ubezpieczycieli należy podkreślić, iż zamierzeniem Sądu było podkreślenie, iż sam fakt utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu nie stanowi szkody majątkowej i tym samym nie daje uprawnienia do domagania się zryczałtowanych kosztów najmu pojazdu zastępczego, który nie został wynajęty. W licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego (uchwała z dnia 15 listopada 2001 r. sygn. akt III CZP 68/01; uchwała z dnia 17 maja 2007 r. sygn. akt III CZP 150/06; wyrok z dnia 20 lutego 2002 r. sygn. akt V CK 908/00; wyrok z dnia 11 czerwca 2001 r. sygn. akt V CKN 387/01), ukształtował się pogląd, że naprawa uszkodzonego pojazdu nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania, bowiem znaczenie ma wyłącznie fakt powstania szkody, a nie jej naprawienia. Jednak wskazane zapatrywanie nie jest adekwatne do sytuacji najmu pojazdu zastępczego.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje pogląd, iż szkoda równoznaczna jest z uszczerbkiem majątkowym, obejmującym różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym a stanem majątkowym, jaki zaistniałby, gdyby nie zdarzenie wywołujące szkodę. Uszczerbek w postaci straty może polegać zarówno na zmniejszeniu majątku, jak i na powstaniu nowych lub zwiększeniu się istniejących zobowiązań (pasywów). Ponadto, Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 lipca 2008 roku (sygn. akt III CZP 62/08) wskazał, iż pojęcie strat jakie poszkodowany poniósł w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. obejmuje także niezaspokojone przez poszkodowanego, wymagalne zobowiązanie na rzecz osoby trzeciej.

Podsumowując, przy faktycznym najmie pojazdu koszty najmu, choć nieuiszczone przez Poszkodowanego, mogą wchodzić w skład szkody, jaką ten poniósł w wyniku zniszczenia lub uszkodzenia pojazdu.